منجی در دین یهود و حوادث آخر الزمان از دیدگاه کتب مقدس یهود

مفهوم برگزیدگی در کتاب مقدس

چنان که در کتاب مقدس آمده است، برگزیدگی قوم یهود به معنای رابطه ویژه خداوند با این قوم است. واژه عبری bhr به معنای برگزیدن است که به صورت عام بر برگزیده شدن افراد ویژه برای انجام عملی خاص دلالت دارد و البته در جای جای کتاب مقدس این برگزیدگی بیان گر پیمانی است که رابطه میان خدا و قوم اسرائیل را نشان می دهد.

در سفر تثنیه آمده است:« خداوند دل خود را با شما نبست و شما را برنگزید از این سبب که از سایر قوم ها بیش تر بودید، زیرا که شما از همه قوم ها کم تر بودید. خداوند از این جهت شما را دوست می داشت و می خواست قسم خود را که برای پدران شما خورده بود، به جا آورد.» [۱]

این گونه عبارت ها که حاکی از برگزیدگی ویژه قوم بنی اسرائیل است، بسیار در کتاب مقدس دیده می شود. افزون بر این، بارها و بارها در کتاب مقدس از بنی اسرائیل به قوم من یا  قوم مقدس تعبیر شده است و گویا این ارتباط ویژه میان خدا و این قوم است که ایشان را از دیگر قوم ها جدا کرده است.

برگزیدگی و پیمان

درباره چگونگی این برگزیدگی و این که خاستگاه و علت این ارتباط ویژه میان خدا و بنی اسرائیل چیست، نظرهای گوناگونی میان متفکران یهودی وجود دارد. از میان این نظرها، تفسیر رایجی که میان یهودیت وجود دارد و با فقرات متعدد کتاب مقدس تأیید می شود، تفسیری است که ریشه این برگزیدگی را در پیمانی می داند که خدا با نوح و ابراهیم و پس از آن با قوم اسرائیل بست. بر اساس آن چه در اسفار پنج گانه تورات آمده است، خداوند با نوح و ابراهیم پیمان بست که سرزمین مقدس کنعان را به آن ها و وارثان ایشان بدهد و بعدها همین پیمان از طرف خدا با بنی اسرائیل بسته شد. تفسیرهای دیگری نیز از مفهوم برگزیدگی یهود وجود دارد، ولی در این مجال کوتاه به بیان این تفسیر رایج و ارتباط آن با مسأله آخرالزمان می پردازیم.

دیدگاه تورات

بر اساس آن چه در تورات آمده است، خداوند ابتدا با نوح [۲]و بعد ابراهیم پیمان بست (همان، ۱۷:۹) که فرزندان او را برتری داده و وارث سرزمین موعود سازد. سپس، اسحاق و یعقوب مشمول این عهد قرار گرفتند [۳]و در پایان، این پیمان در کوه سینا با تمام جماعت بنى اسرائیل بسته شد و خداوند پس از خروج این جماعت از مصر، آنان را قوم برگزیده خود قرار داد.

حال پرسش این است که آیا پیمان خداوند با بنى اسرائیل یک طرفه بوده که تنها برای خدا الزام آور باشد و بنی اسرائیل نسبت به آن هیچ تعهدی نداشته باشند یا این که این عهد دو طرفه بوده و قوم اسرائیل نیز تعهداتی را بر عهده داشته اند؟

بر اساس آموزه های تورات، پیمان خدا با این جماعت دو سویه بوده است [۴]یعنى آنان تنها در صورتى که در برابر فرمان هاى الاهى سر تسلیم فرود آورند، برگزیده می شوند. این در حالى است که تورات و شواهد تاریخى همه حکایت از آن دارد که بنى اسرائیل به پیمان خود وفـا نکردند و امتیاز برگزیدگـى را از کف دادند. [۵]

گروهی از متفکران یهود با این استدلال که میان آن ها و خدا ارتباطی وجود دارد که با گناه از بین نمى رود، هم چنان خود را قوم برگزیده خدا مى دانند. در حالی که با تأمل در کتاب مقدسِ عبرى به این واقعیت مهم پی مى بریم که برگزیدگى قوم یهود مشروط است و تنها در سایه ایمان به خدا و وفادارى و رعایت عهد و میثاق به دست مى آید.

در غیر این صورت، این موهبت عظیم الاهى از آنان گرفته خواهد شد.

گفتار خداوند در سفر تثنیه، یکی از فقرات تورات است که این مشروط بودن آشکارا در آن به چشم    می خورد:« امروز خداوند اقرار کرده است که تو قوم خاص او هستی، چنان که به تو وعده داده است، تا تمامی اوامر او را نگاه داری.» [۶]

در سفر تثنیه هم به بنی اسرائیل هشدار داده شده که اگر دیگر خدایان را عبادت کنند و قانون های الاهى را پاس ندارند، لعنت و عذاب خدا، رسوایى و خوارى و سرگردانى در میان دیگر ملت ها و گرفتارى ها و بیمارى های گوناگون گریبان گیر آنان خواهد شد. [۷]

در کتاب اول پادشاهان، جا که سخن خداوند با سلیمان بیان می شود، به مشروط بودن اشاره شده است: « گفت: این خانه ای که تو بنا می کنی، اگر در فرایض من سلوک کرده و احکام مرا به جا آوری، آن گاه سخنان خود را که با پدرت داود گفته ام با تو استوار خواهم گردانید.»[۸]

می توان گفت در همه بخش های کتاب مقدس عبری، خداوند از خشم و غضب خود بر قوم بنى اسرائیل و ویرانى شهرها و آوارگى مردمانش سخن گفته است. کوتاه سخن آن که تعهد خدا در قبال قوم بنى اسرائیل مطلق و بدون شرط نیست، بلکه خدا در صورتى به پیمان خود وفا مى کند که آنان نیز به تعهدات خود عمل کنند و چون آنان پیمان شکنى کردند، عهد و پیمان خدا نیز خود به خود شکسته خواهد شد.

دیدگاه قرآن

در آیات قرآن نیز در مواردی به مسأله پیمان خداوند با یهود و وعده سرزمین مقدس به بنی اسرائیل اشاره شده است.

در قرآن کریم اصل برگزیدگی بنی اسرائیل به روشنی بیان شده است.

خدا در سوره بقره، آیه ۴۷ می فرماید:

یا بنی اسرائیل اذکروا نعمتی التی انعمت علیکم و انی فضلتکم علی العالمین؛ ای فرزندان اسرائیل از نعمت هایم که بر شما ارزانی داشتم و از این که من شما را بر جهانیان برتری دادم، یاد کنید.

چنین به نظر می آید که پیمان خدا با این قوم و برگزیده شدن آنان با آیه های قرآن سازگار است، چرا که در آیه های بسیاری، قرآن به پیمان خدا با این قوم اشاره کرده است.

یکی دیگر از این آیه های که آشکارا به مسئله زمین موعود اشاره دارد، آیه ۲۱ از سوره مائده است:
یا قوم ادخلوا الارض المقدسه التی کتب

” تعهد خدا در قبال قوم بنى اسرائیل مطلق و بدون شرط نیست، بلکه خدا در صورتى به پیمان خود وفا مى کند که آنان نیز به تعهدات خود عمل کنند و چون آنان پیمان شکنى کردند، عهد و پیمان خدا نیز خود به خود شکسته خواهد شد. “

الله لکم؛ موسی به بنی اسرائیل می‌گوید وارد سرزمین مقدسی شوید که خداوند آن را برای شما قرار داده است.

می‌بینیم که اصل برگزیدگی و وعده دادن سرزمین به بنی اسرائیل در قرآن هم آمده است، ولی پرسش این است که آیا این برتری و وعده از دیدگاه قرآن با اعتقاد یهودیان درباره برگزیدگی مطلق این قوم بر دیگر اقوام یکی است؟

با اندک تأملی در آیه های قرآن در می‌یابیم که پاسخ منفی است. اگر معنای این آیه ها را همان برتری و وعده دادن و مقرر کردن سرزمین برای بنی‌اسرائیل بدانیم، هرگز این برتری، مطلق و این عهد، یک طرفه نبوده است.

آیه ۴۰، از سوره بقره، مشروط بودن پیمان خدا با بنی اسرائیل را به روشنی بیان می کند:

بنی اسرائیل اذکروا نعمتی التی انعمت علیکم و اوفوا بعهدی اوف بعهدکم و ایای فارهبون؛ فرزندان اسرائیل نعمت هایم را که بر شما ارزانی داشته ام، به یاد آرید و به پیمانم وفا کنید تا به پیمان تان وفا کنم و تنها از من بترسید.

درباره سرزمین موعود هم از آیه های قرآن استفاده می شود که اراده خداوند بر این بوده که بنی‌اسرائیل در این سرزمین با آرامش و رفاه زندگی کنند و قومی برتر باشند، ولی این اراده، مشروط بر این بود که آن ها رفتارهای صالح داشته باشند و بندگی شان او را فراموش نکنند.

قال موسی لقومه استعینوا بالصبر و الصلوه ان الارض لله یورثها من یشاء من عباده و العاقبه للمتقین؛ که اگر چنین نکنند، نه تنها برگزیده نیستند و این سرزمین مال آن ها نخواهد بود، بلکه دچار خشم الهی شده و این سرزمین بر آن ها حرام نیز خواهد شد.

از این رو می بینیم نسل اولیه بنی‌اسرائیل که همراه موسی بودند، به دلیل گناهان خود، چهل سال در بیابان سرگردان شدند و به سرزمین موعود نرسیدند: « فانها محرمه علیهم اربعین سنه یتیهون فی الارض؛ و این نسل بعد بودند که به همراه یوشع فلسطین را فتح کردند.»

پس این اراده الهی مطلق نبوده و مشروط بر بندگی بنی‌اسرائیل بوده است و چنین نبوده که این قوم همواره برگزیده باشند و این سرزمین تا ابد ملک مطلق یهودیان باشد.

دیدگاه اندیش مندان یهود

برخى اندیش مندان یهودى گمان مى کنند عهدى که بین خدا و قوم

” آیه ۴۰، از سوره بقره، مشروط بودن پیمان خدا با بنی اسرائیل را به روشنی بیان می کند: بنی اسرائیل اذکروا نعمتی التی انعمت علیکم و اوفوا بعهدی اوف بعهدکم و ایای فارهبون؛ فرزندان اسرائیل نعمت هایم را که بر شما ارزانی داشته ام، به یاد آرید و به پیمانم وفا کنید تا به پیمان تان وفا کنم و تنها از من بترسید. “

یهود بسته شده، فقط براى خدا الزام آور است و نه آنان. از این رو معتقدند، حتى اگر قوم بنى اسرائیل به مفاد عهد خود با خدا پای بند نباشند، پیمان خدا برای آنان پابرجاست. براى هر عهد و میثاقى علامتى وضع شده است. نشانه عهد با نوح قوس قزح بود. علامت میثاق با ابراهیم، ختنه کردن و علامت عهد با جماعت بنى اسرائیل در کوه سینا، روز شنبه، ده فرمان و تورات بود. کوتاه سخن آن که چنین دیدگاهی دربارهعهد و میثاق خدا با بنى اسرائیل، منشأ اندیشه قوم برگزیده در بین قوم یهود گشته است.

ارتباط برگزیدگی با آخرالزمان

این اندیشه که از آن سخن گفتیم، در میان اندیش مندان یهودی مخالفانی دارد، ولی از دیرباز تاکنون یکی از رایج ترین و سنتی ترین تفسیرهای برگزیدگی قوم یهود است. حالا فرض کنیم یک خاخام یهودی چنین برداشتی از برگزیدگی بدون شرط و عهد یک طرفه را برای ما بازگو کند. طبیعی است وقتی ما با چنین اندیشه ای رو به رو شویم، فوری پرسشی بزرگ در ذهن مان شکل می گیرد. باید از صاحبان این اندیشه بپرسیم که پس آن عهد چه شد؟ آیا خداوند آن پیمان را که شرطی نداشت، فراموش کرده است؟ تاریخ گواه است که این قوم برگزیده بارها و بارها مورد آزار و شکنجه قرار گرفته اند، پس آن عهد کجاست؟

طرف داران این دیدگاه برای پاسخ دادن به این سؤال راهی را رفتند که ما را به دغدغه مان، یعنی خاستگاه اندیشه منجی یا همان مسیح موعود و کیفیت آخرالزمان در دین یهود نزدیک می کند.

اندیش مندان یهود در پاسخ به این سؤال، موضوع مسیح منتظر را باز شناسی کردند. به اعتقاد آنان مسیح منتظر انسانی عادى نیست، بلکه انسانى آسمانى است که دارای طبیعتی الوهى ـ بشرى است. او پس از روزگار خلق شده و تا ساعت معین در آسمان خواهد ماند. مراجعه به کتاب مقدس هم این مسئله را برای ما روشن می کند که رشد اندیشه منجی و پرداختن به موضوع آخرالزمان در دین یهود بعد از افول دولت یهودیان و اسارت بابلیان شکل گرفته است که این ادعا را تأیید می کند.

مصلح آخر الزمان از دیدگاه کتب یهود

کتب مقدس یهود ، همانند کتاب های مقدس ادیان دیگر ، از آینده بشریت و سرانجام نهایی آن سخن گفته اند :

در کتاب اشعیاء نبی می خوانیم :

« خداوند متعال می باشد ؛ از ان رو که در اعلی علّییّن ساکن است و صهیون را از انصاف و عدالت مملو خواهد ساخت » .[۹]

و در کتاب مزامیر آمده است : «خداوند را – که سزاوار کلّ حمد است- خواهم خواند ؛پس از دشمنانم رهایی خواهم یافت . » [۱۰]

و در کتاب اشعیای نبی می خوانیم :

« به دل های خائف بگویید قوی شوید و مترسید ؛ اینک خدای شما با انتقام می آشد . او با عقوبت الهی می آید و شما را نجات خواهد داد . »[۱۱]

این گونه عبارات در عهد عتیق بیانگر الهی بودن نجات دهنده ای است که سرنوشت بشریّت به دست او و با ظهور او به مشیّت الهی رقم خواهد خورد و او بدی ها را به نیکی و تاریکی ها را به نور و روشنایی بدل خواهد کرد .

بنابراین ظهور مصلح جهانی از دیدگاه متون مقدس یهود ، از مسلّمات است و اگر چه این متون از او با عناوین مختلف یاد کرده اند اما همه آنها در این حقیقت متفق القول هستند ؛ چنان که جایی از او با عنوان «بنده عاقل» یاد شده :

« اینک بنده من با عقل رفتار خواهد کرد و عالی و رفیع و بسیار بلند خواهد شد . چنان که بسیاری از تو در عجب بودند (از آن جهت که منظر او از مردمان و صورت او از بنی آدم بیشتر تباه گردیده بود) . همچنان بر امت های بسیار خواهد پاشید و به سبب او پادشاهان دهان خود را خواهند بست ؛ زیرا چیزهایی را که برای ایشان بیان نشده بود خواهند دید و آنچه را که نشنیده بودند خواهند فهمید . » [۱۲]

و جای دیگر با عنوان پادشاه و شبان :

« و بنده من ، داود پادشاه ایشان خواهد بود و یک شبان برای جمیع ایشان خواهد بود و به احکام من سلوک نموده و فرایض مرا نگاه داشته آنها را به جا خواهد آورد .» [۱۳]

و جایی با عنوان «داود» :

« و بعد از آن بنی اسرائیل بازگشت نموده یَهوه خدای خویش و پادشاه خود داود را خواهند طلبید و در ایام بازپسین به سوی خداوند و احسان او با ترس خواهند آمد. » [۱۴]

و گاه به عنوان «داودی» ی که در آخر الزمان مبعوث خواهد شد :

« و ایشان خدای خود یَهوه و پادشاه خویش ، داود را – که برای ایشان برمی انگیزانم – خدمت خواهند کرد . » [۱۵]

و جایی به عنوان یکی از ذریّه داود:

«لهذا ای خداوند تو را در میان امت ها حمد خواهم گفت و به نام تو سرود خواهم خواند که نجات عظیمی به پادشاه خود داده و به مسیح خویش رحمت نموده است ، یعنی به داود و ذریّت او تا ابدالآباد.» [۱۶]

صرف نظر از هر عنوانی که برای مصلح جهانی یاد شده ، یهودیان معتقدند که این مصلح همان مسیح  (= ماشیح) است و تقدیر الهی مقتضی ظهور انسان با این عنوان است تا به اصلاح امور بپردازد ، و همه عباراتی که در این وارد شده اصلاح امور را به شخص واحد نسبت می دهد .

همچنین در وصف مصلح جهانی آمده است :

« این خادم من است و من او را حمایت می کنم . او گزیده من است و روح مرا شاد می سازد و همه امت ها را به عدالت بشارت خواهد داد ، به آواز بلند سخن نمی گوید و سخنان او در کوچه ها شنیده نمی شود . او براساس حقیقت به عدالت بشارت می دهد و در این راه کوتاهی نمی ورزد و سستی نمی کند تا آن که عدالت را در جهان برپا سازد ، آنچنان که خداوند جاویدان فرمان داده است . من تو را برای بشارت فرا خواندم و دستت را خواهم گرفت … به خاطر مردمان روستانشین که کدار [۱۷] نیز در میان آنها ساکن است ، تا فریادهای خود را بلند سازند تا ساکنان کوهستان از شادی به اهتزاز آیند » .[۱۸]

« و در آن زمان میکائیل امیر عظیمی که برای پسران قوم تو ایستاده است خواهد برخاست و چنان زمان تنگی خواهد شد که از حینی که امّتی به وجود آمده است تا امروز نبوده و در آن زمان هر یک از قوم تو که در دفتر مکتوب یافت شود رستگار خواهد شد » .[۱۹]

«خداوند می گوید : اینک ایامی می آید که شاخه عادل برای داود برپا می کنم و پادشاهی سلطنت نموده به فطانت رفتار خواهد کرد و انصاف و عدالت را در زمین مجری خواهد داشت . » [۲۰]

آخرالزمان و جهان پیش از ظهور

انسان همیشه خود را در گرداب بی عدالتی و نابرابری و جنایاتی که زندگی او را دستخوش انواع مصایب و بلایا کرده ، گرفتار دیده است . دیانت یهودی نیز همچون سایر ادیان از حیات دنیوی انسان و چگونگی زندگی او غفلت نداشته است و متون دینی یهودیت از جهان پیش از ظهور ، که از آغاز پیدایش انسان بر روی زمین ادامه داشته و نیز از موضوع آخرالزمان سخن گفته و جهان پیش از ظهور را به صورت غلبه ظلم بر عدالت و فروپاشی ارزش های معنوی و انسانی و گسترش فساد و تباهی و برپایی جنگ های خانمانسوز ترسیم کرده است و در دورانی که ماشیح ، از تبار داود ، ظهور کند ، جوانان به احترام خواهند ایستاد ، دختر با مادرش به مخالفت برخواهد خاست و عروس با مادر شوهرش ، و چهره مردمان ازبی شرمی همچون سگان خواهد بود و پس از پدرش شرم نخواهد کرد .  مجالس درس و آموزش به جایگاه های فساد بدل خواهد شد و دانش معلمان به تباهی خواهد گرایید و کسانی که از خطاکاری پرهیز داتشه باشند مورد کینه خواهند بود . ماشیح (از تبار داود) در دورانی ظهور خواهد کرد که مردمان دو گروه خواهند بود ، یا پاکان و ابریاء : (… و جمیع قوم تو عادل خواهند بود و زمین را تا ابد متصرف خواهند شد) [۲۱]یا گناهکاران : (… و او دید که کسی نبود و تعجب نمود که شفاعت کننده ای وجود نداشت از این جهت بازوی وی برای او نجات آورد.) [۲۲]

در طول هفت سال پیش از ظهور ماشیح (از تبار داود) در سال نخست مفاد این آیه محقق خواهد یافت :  « … باران را بر شما منع نمودم و بر یک شهر بارانیدم و بر شهر دیگر نبارانیدم .»[۲۳]

و در سال دوم تیرهای قحطی فرود خواهد آمد که در سال سوم نیز دوام خواهد یافت و مردان و زنان و کودکان و پرهیزکاران و قدیسان خواهند مرد و تورات فراموش خواهد شد .

و در سال چهارم نعمت ها فراوان خواهد شد ، اما نه به صورت کامل ، و در سال پنجم نعمت کامل و نیکی و سیری همه جا را فرا خواهد گرفت و مردمان خواهند خورد و خواهند نوشید و شادی همه را در برخواهد گرفت و تورات به نزد طالبان و خوانندگان آن باز خواهد گشت و در سال ششم صداهایی از آسمان به گوش خواهد رسید و در سال هفتم جنگ برپا خواهد شد و در پایان این سال های هفتگانه پسر داود ظاهر خواهد شد .

و جنگ هایی که میان کشورها و دولت ها روی می دهد جنگ های یأجوج و مأجوج نامیده شده است.[۲۴]

( ای خداوند برخیز و یپش روی وی درآمده او را بینداز ) .[۲۵]

بر این اساس ، از دیدگاه کتب مقدس یهود ، جهان مرحله پیش از ظهور را چنین می گذراند و در آخرالزمان کار به جایی می رسد که بشریت توان تحمل را ندارد و ظلم  و بیدادگری به نهایت درجه می رسد و انسان راهی ندارد جز انتظار ظهور کسی که او را نجات دهد و از وضع هولناکی که با آن رو به روست برهاند .

جهان پس از ظهور و اقدامات مصلح جهانی

ویژگی های جهان پس از ظهور و آثار اصلاحات و کارهای مصلح جهانی در کتب مقدس یهود ، جالب توجه است . در جهان این دوران همه بدی ها و زشتی ها نابود می گردد و اهداف و آرمان های فردی و اجتماعی می یابد و زندگی به شکل مطلوب و دلپسند درمی آید .

در دوران ظهور ، بشریت شاهد خوشبختی و رستگاری است و حکمت در جای جهالت و عدالت در جای ظلم می نشیند و ریشه بدی و شرّ قطع می گردد .

و خوشا به حال آنان که در انتظار به سر می برند . [۲۶]

در کتاب مزامیر می خوانیم :

« … طریق خود را به خداوند بسپار و بر وی توکل کن که آن را انجام خواهد داد و عدالت تو را مثل نور بیرون خواهد آورد و انصاف تو را مانند ظهر ، نزد خداوند ساکت شو و منتظر او باش از شخص فرخنده طریق و مرد حیله گر خود را مشوّش مساز . از غضب برکنار شو و خشم را ترک کن زیرا که شریران منقطع خواهند شد و اما منتظران خداوند وارث زمنی خواهند بود … و حلیمان وارث زمین خواهند شد … بازوهای شریران شکسته خواهد شد اما صالحان را خداوند تایید می کند …

مرد کامل را ملاحظه کن و مرد راست را ببین زیرا که عاقبت آن مرد سلامتی است اما خطاکاران جمیعاً هلاک خواهند گردید و عاقبت شریران منقطع خواهند شد و نجات صالحان از خداوند است . »[۲۷]

و در کتاب اشعیاء نبی می خوانیم :

« و نهالی از تنه یسّی بیرون آمده شاخه ای از ریشه هایش خواهد شکفت و روح خداوند بر او قرار خواهد گرفت . یعنی روح حکمت و فهم و روح مشورت و قوت و روح معرفت و ترس خداوند . و خوشی او در ترس خداوند خواهد بود و موافق رویت چشم خود داوری نخواهد کرد و بر وفق سمع گوش های خویش تنبیه نخواهد نمود بلکه مسکینان را به عدالت داوری خواهد کرد و به جهت مظلومان زمین به راستی حکم خواهد کشت و کمربند کمرش عدالت خواهد بود و کمربند میانش امانت . و گرگ با بره سکونت خواهد داشت و پلنگ با بزغاله خواهد خوابید و گوساله و شیر و پرواری با هم و طفل کوچک آنها را خواهد راند … و در تمامی کوه مقدس من ضرر و فسادی نخواهند کرد زیرا که جهان از معرفت خواهد شد که ریشه یسّی به جهت عَلَم قوم ها برپا خواهد شد و امت ها آن را خواهند طلبید و سلامتی او با جلال خواهد بود . » [۲۸]

«تِلمود» نیز به نوبه خود از جهان پس از ظهور مصلح نهایی سخن گفته و نویسندگان تلمود یادآور شده اند که خداوند در آن دوران همه چیز را نو خواهد کرد :

1. ۱٫   خدا جهان را به نور خود روشن خواهد کرد چنان که در کتاب اشعیاء آمده است : « و بار دیگر آفتاب تو غروب نخواهد کرد و ماه تو زوالی نخواهد یافت زیرا که یَهوه برای تو نور جاودانی خواهد بود » .[۲۹]

و آیا انسان خواهد توانست به ذات قدوس مبارک بنگرد ؟ سپس خداوند با خورشید چه خواهد کرد ؟ روشنایی آن را چهل و نه برابر خواهد ساخت .

در کتاب اشعیاء می  خوانیم :

« … در روزی که خداوند شکستگی قوم خود را ببندد و ضرب جراحت ایشان را شفا دهد روشنایی آفتاب و روشنایی آفتاب هفت چندان مثل روشنایی هفت روز خواهد بود ». [۳۰]

و در کتاب ملاکی نبی آمده است :

«… برای شما که از اسم من می ترسید آفتاب عدالت طلوع خواهد کرد و بر بال های وی شفا خواهد بود».[۳۱]

1. ۲٫   خداوند از اورشلیم نهری جاری خواهد کرد که هر بیماری به آب آن شفا خواهد یافت .« و واقع خواهد شد که هر ذی حیات خزنده ای در هر جایی که آن نهر داخل شود زنده خواهد گشت ». [۳۲]
2. ۳٫   درختان هر ماه میوه خواهند داد و مردمان از آنها خواهند خورد و شفا خواهند یافت « و بر کنار نهر به این طرف و آن طرف هر قِسم درخت خوراکی خواهد رویید که برگ های آن پژمرده نشود و میوه های آنها لاینقطع خواهد بود و هر ماه میوه تازه خواهد آورد زیرا که آبش از مَقدَس جاری می شود و میوه آنها برای خوراک و برگ های انها به جهت علاج خواهد بود » .
3. ۴٫   همه شهرهای ویران شده از نو ساخته خواهد شد و در تمامی جهان هیچ ویرانه ای نخواهد بود ، حتی در سَدوم و عمورا « و خواهرانت یعنی سدوم و دخترانش به حالت نخستین خود خواهند برگشت » . [۳۳]
4. ۵٫   خداوند اورشلیم را با یاقوت بنا خواهد کرد : « … اینک من سنگ های تو را در سنگ سرمه نصب خواهم کرد و بنیاد تو را در یاقوت زرد خواهم نهاد و مناره های تو را از لعل و دروازه هایت را از سنگ های بَهرمان و تمامی حدود تو را از سنگ های گرانقیمت خواهم ساخت . » [۳۴]
5. ۶٫   صلح و آرامش بر سر تا سر جهان حاکم خواهد شد . « و گرگ با بره سکونت خواهد داشت و پلنگ با بزغاله خواهد خوابید و گوساله با شیر و پرواری با هم . و طفل کوچک آنها خواهد راند و گاو با خرس خواهد چرید و بچه های آنها با هم خواهند خوابید و شیر مثل گاو خواهد خورد و طفل شیرخواره بر سوراخ مار بازی خواهد کرد و طفل از شیر بازداشته شده دست خود را بر خانه افعی خواهد گذاشت » . [۳۵]
6. ۷٫   خداوند همه جانوران و خزندگان را فرا خواهد خواند و برای آنها و برای همه بنی اسرائیل پیمانی خواهد بست .

« و در آن روز به جهت ایشان با حیوانات صحرا و مرغان هوا و حشرات زمین عهد خواهم بست و کمان و شمشیر و جنگ را از زمین خواهم شکست و ایشان را به امنیت خواهم خوابانید » [۳۶]

1. ۸٫   آواز گریه و آواز ناله بار دیگر در او (اورشلیم ) شنیده نخواهد شد .[۳۷]

در کتاب اشعیاء مطالب بسیاری وجود دارد که وضع آخرالزّمان را نمودار می سازد و سرانجام بشریّت را باز می گوید ، و این یکی از مزایا و ویژگی های این کتاب نسبت به سایر کتب مقدس یهود است و برای مثال :

« و بار دیگر ظلم در زمین تو و خرابی و ویرانی در حدود تو مسموع نخواهد شد و حصارهای خود را نجات و دروازه های خویش را تسبیح خواهی نامید و بار دیگر آفتاب در روز ، نور تو نخواهد بود و ماه با درخشندگی برای تو نخواهد تابید زیرا که یَهوه نور جاودانی تو و خدایت زیبایی تو خواهد بود و بار دیگر آفتاب تو غروب خواهد کرد و ماه تو زوال نخواهد پذیرفت زیرا که یَهوه برای تو نور جاودانی خواهد بود و روزهای نوحه گری تو تمام خواهد شد و جمیع قوم تو عادل خواهند بود و زمین را تا ابد متصرف خواهند شد .

شاخه مغروس من و عمل دست من تا تمجید کرده شوم . صغیر هزار نفر خواهد شد و حقیر امت قوی خواهد گردید . من یَهوه در وقتش تعجیل در آن خواهم نمود . [۳۸]

منابع:

1.  قرآن کریم
2. کتاب مقدس
3.  تحقیقی در دین یهود، جلال الدین آشتیانی
4. المیزان فی تفسیر القرآن، علامه طباطبایی
5.  موسوعه الیهود و الیهودیه و الصهیونیه، عبدالوهاب مسیری
6. مقاله اندیشه قوم برگزیده در یهودیت، رضا گندمی، هفت آسمان ش ۲۶

مرجع : نشریه الکترونیک ساعت صفر